Trong thời gian gần đây, cùng với sự phổ biến của âm nhạc trong xã hội Việt Nam, rất nhiều người – đa phần là các bạn trẻ – có nhu cầu học đàn để đệm cho bản thân hoặc người khác thể hiện ca khúc. Bài viết sau đây chỉ ra một số điểm mà người nhạc công Piano trong vai trò đệm hát cần lưu ý để phần trình diễn ca khúc trở thành màn tung-hứng hợp lý.
1. Vai trò của Piano trong đệm hát
ĐỆM hát – như trong cụm chữ này, Piano đóng vai trò làm “cái đệm” cho ca sỹ ngồi lên và hát. Mà đã là đệm thì quan trọng nhất là làm nền để giúp giọng ca được nốt bật, chứ không phải đè giọng ca xuống. Người đệm sẽ phải biết tiết chế bản thân, thể hiện ở mức vừa phải để người nghe cảm nhận được trước hết là giọng ca, tổng thể là toàn bộ ca khúc.
Trong phần trình bày ca khúc, sẽ vẫn có những “khoảng trống” dành cho người đàn thể hiện. Đó là những khúc dạo đầu, dạo giữa, dạo kết. Là nơi nhạc công có thể thoải mái phô diễn nhằm thể hiện bản thân và “ghi điểm” với khán thính giả.
2. Đúng & Trúng
Đây là 2 yếu tố cơ bản, tối cần thiết để tạo nên một phần đệm tốt. Chơi đúng giọng, đúng hợp âm phù hợp với giai điệu của ca khúc. Đàn đều nhịp, tốc độ theo ca sỹ yêu cầu – không được lúc nhanh lúc chậm. Thường nhạc công sẽ hay bị thúc nhịp (chơi nhanh) những khi giai điệu, cảm hứng dồn dập những phần điệp khúc. Một ca khúc bình thường có độ dài 4-5 phút sẽ bao gồm khoảng 40-60 hợp âm, tùy bài. Việc trau chuốt không để sai sót đã là thành công lớn của người đàn. Bí quyết đơn giản: tập trung, thở đều.
HDPIANO đã có một bài viết “tản mạn” về 2 tiêu chí này. Độc giả có thể tham khảo thêm để quán triệt đảm bảo đúng & trúng trong khi đàn.
3. Hỗ trợ ca sỹ xuyên suốt phần trình bày
Chỉ riêng việc đàn đúng & trúng đã là một sự hỗ trợ lớn lao dành cho người cầm mic. Đàn làm sao để người hát nghe rõ hợp âm nền và các phách mạnh đầu nhịp sẽ giúp tác phẩm trình bày được trơn tru thông suốt.
Bên cạnh đó, trong suốt các phần dạo nhạc, người đàn cũng cần để ý để có những “báo hiệu” cần thiết giúp ca sỹ vào lời chính xác. Sẽ rất vô duyên và cụt hứng nếu ca sỹ đưa mic lên miệng nhưng đàn thì vẫn mải miết phiêu du.
Những “dấu hiệu nhận biết” trong đệm hát càng quan trọng hơn khi xử lý những đoạn khó của bài, ví dụ như những đoạn lên/ hạ tone. Chỉ cần người đàn báo sai là ca sỹ sẽ vào lệch, tiết mục trở thành “thảm họa” khó cứu vãn.
Nếu ca sỹ gặp “sự cố”, ví dụ như nghẹn, sặc, ho… Người đàn có thể linh hoạt chơi đè giai điệu phần ca sỹ bỏ lỡ cho đến khi hồi sức hát tiếp. Nếu cũng khựng lại theo thì coi như phần trình diễn sẽ bị bỏ lửng, rất mất thiện cảm trong khán thính giả.
4. Tạo cá tính, bản sắc cho ca khúc
Sẽ rất nhàm chán và buồn ngủ nếu cả người đệm lẫn người hát duy trì một cảm hứng, âm lượng, sắc thái đều đều từ đầu đến cuối khi trình bày ca khúc.
Ca khúc là phần hồn của nhạc sỹ thổi vào, và nhiệm vụ của nhạc công là hỗ trợ làm nó trở nên sinh động có thần sắc hơn. Cũng là nơi mà người đàn thể hiện cá tính, sự nổi loạn của bản thân. Do đó, trong suốt 4-5 phút ngồi đàn, người đệm cần phải để ý tạo các sắc thái khác nhau cho từng đoạn trong bài hát để đưa ca sỹ cũng như thính giả đến những cung bậc cảm xúc khác nhau.
5. Kỹ thuật sử dụng trong đệm hát Piano
Kỹ thuật cơ bản nhất là sử dụng hợp âm một cách đều đặn, theo đúng từng nhịp phách. Nhiều bạn trẻ mới học đệm hát hay chỉ trích kỹ thuật này là nhàm chán. Tuy nhiên nó là nền móng để đảm bảo 2 yêu tố đúng & trúng trong âm nhạc, rất cần thiết phải nắm vững.
Kỹ thuật rải hợp âm: là một kỹ thuật khó hơn so với dập hợp âm. Đòi hỏi độ nhanh nhạy và chính xác khi di chuyển hệ bàn tay – ngón tay. Cho ra tiếng đàn liền mạch hơn, dày hơn. Nhược điểm: dễ gõ nhầm phím, dễ gây nhàm chán, nếu lạm dụng sẽ “đè” ca sỹ.
Ngoài ra khi solo, có thể sẽ cần dùng một số kỹ thuật khó hơn như đánh bè quãng 3-5-8 ở tốc độ cao, sử dụng nốt chùm 3…
6. Lời khuyên dành cho những người học Piano đệm hát
– Nghe kỹ, nghiên cứu ca khúc thể hiện. Có một bản hòa thanh (tab, chord) chuẩn làm kim chỉ nam
– Hãy làm mọi thứ đơn giản: từ hợp âm sử dụng, cách đệm đến đoạn solo. Tự lượng sức mình, nếu không đệm khó được thì không lạm dụng
– Đúng & Trúng: đúng hợp âm, chắc nhịp
– Tuyệt đối không chơi giai điệu trùng với lời ca sỹ hát
– Nắm vững các hợp âm chuẩn (24 hợp âm) và một số hợp âm biến thể pha màu (hợp âm 7, Maj7, thứ 7b5…) để linh hoạt vận dụng
– Khi solo hoặc chuyển tone có dấu hiệu nhận biết rõ ràng (ngắt đàn, rải hợp âm, báo chậm, hợp âm chuyển chính xác…)
– Kết hợp sử dụng nhiều kiểu đệm (dập, rải hợp âm…) làm phong phú tiết tấu cho ca khúc
– Không đệm nhiều & dày trong phần lời ca sỹ hát. Lấp chỗ trống giữa các câu hát/ các đoạn hát bằng những câu solo đơn giản
– Tư duy cho phần đệm để tạo ra ý đồ riêng, làm mới bản đệm. Ví dụ lời 1 đánh lơi nhịp, lời 2 vào tiết tấu; hoặc sử dụng hợp âm khác lạ để làm mới hoàn toàn ca khúc
– Dồn nhiều năng lượng (tăng lực nhấn đầu ngón tay, bass quãng thấp, tiết tấu dày hơn) cho những điểm nhấn của bài, ví dụ như điệp khúc, bridge
Hoàn Dark
Bình luận